Βαβ ή Μπαμπ, Αλή Μοχάμετ

(Ali Muhamamd Bab, 1819-1850). Πέρσης θρησκευτικός μεταρρυθμιστής. Το όνομα Β. σημαίνει στα περσικά θύρα ή πύλη, και υπονοεί ότι μόνο μέσω αυτής μπορεί να αποκτήσει ο άνθρωπος τη γνώση του Θεού. Είναι ιδρυτής της μουσουλμανικής αίρεσης του βαβισμού. Γεννήθηκε στο Σιράζ της Περσίας από ευκατάστατους γονείς και έλαβε σημαντική μόρφωση από μικρή ηλικία. Είχε κλίση στα γράμματα και ιδιαίτερα στα θρησκευτικά ζητήματα και γνώριζε πολύ καλά τις θρησκείες της εποχής του (μωαμεθανισμό, χριστιανισμό και διάφορες αιρέσεις τους), καθώς επίσης και τις φιλοσοφικές δοξασίες που συνδέονταν με αυτές (απόκρυφες επιστήμες, αραμαϊκή σοφία, θεοσοφική ερμηνεία των αριθμών κλπ.). Είχε πολλά προσόντα που αναδείκνυαν μια έντονη προσωπικότητα ικανή να ελκύσει πλήθος αφοσιωμένων οπαδών. Ισχυριζόταν ότι ήταν ο αναμενόμενος προφήτης του Ισλάμ, κήρυκας της Δόξας του Θεού, κι ότι έπρεπε ο σάχης της Περσίας και όλοι οι υπήκοοί του να ασπαστούν τη διδασκαλία του. Οι ιδέες του άρχισαν να κατακτούν γρήγορα έδαφος. Μπροστά σε αυτή τη λαϊκή υποστήριξη, ο σάχης και οι ορθόδοξοι μουσουλμάνοι αντέδρασαν. Στην περίοδο της κήρυξης της νέας θρησκείας (1844-1850) περίπου 20.000 οπαδοί του θανατώθηκαν. Στον ίδιο τον Β. επιβλήθηκε στην αρχή περιορισμός και κατόπιν φυλάκιση στο φρούριο της Ταυρίδας. Παρ’ όλα αυτά, οι θεωρίες του συνέχιζαν να προσηλυτίζουν τις μάζες, αφού αντάξιοι μαθητές του ακολούθησαν τις ιδέες διαδίδοντάς τες ασταμάτητα–τότε ο σάχης διέταξε να τουφεκίσουν τον Β. στην κεντρική πλατεία της Ταυρίδας (τον Ιούλιο του 1850). Το έργο του συνέχισαν 18 μαθητές του, στους οποίους έδωσε τον τίτλο Γράμματα των ζωντανών. Εμπιστεύτηκε σε καθέναν από αυτούς ειδικό έργο και είχαν αποστολή να κηρύξουν τη νέα θρησκεία στις επαρχίες της Περσίας. Δεν επέζησαν όμως για πολύ στη διάρκεια των διωγμών που άρχισε ο σάχης εναντίον των παρανόμων βαβιστών. Το λείψανο του Β. τάφηκε σε κρυφό μέρος και γύρω στα 1900 μεταφέρθηκε στη Χάιφα και τοποθετήθηκε σε ειδικό ιερό, επάνω στο όρος Κάρμηλος. Οι θρησκευτικές μεταρρυθμίσεις του Βαβ Αλή Μοχάμετ επηρέασαν βαθύτατα το περσικό ιερατείο, ιδιαίτερα στην πόλη Κομ, όπου υπάρχει και μεγάλο τζαμί στο οποίο τιμάται κάθε χρόνο η μνήμη του.